ارتباط خانه و مدرسه؛ رمز شکوفایی بچه‌ها

پایگاه رهنما:

تصور غلطی در میان برخی خانواده‌ها وجود دارد که معتقدند آموزش و تربیت فرزندانشان فقط و فقط به عهده مدرسه و معلم است و خودشان همین که امکانات مادی و مالی درس خواندن فرزندانشان را تامین کنند، وظایفشان را انجام داده‌اند! غافل از آنکه، دانش‌آموز از ۲۴ ساعت شبانه‌روز، تنها ۶ الی ۷ ساعت را در مدرسه و محیط رسمی آموزشی و تربیتی می‌گذراند و سه‌چهارم باقیمانده شبانه‌‌روز را در اختیار خانواده است. در این ۱۷ الی ۱۸ ساعت باقیمانده، خواب و خوراک دانش‌آموز، تفریح و ارتباطش با اقوام و دوستان در فضای مجازی و حقیقی و بسیاری از مسائل دیگر، خارج از اختیار مدرسه و نظام تعلیم و تربیت است، بنابراین اگر والدین فهم روشن و درستی از بایدها و نبایدهای زندگی فرزندانشان در محیط خارج از مدرسه نداشته باشند، خواه ناخواه فرزندان خود را درگیر تعارض‌های پیدا و پنهان میان آنچه درمدرسه می‌بینند و می‌شنوند، با آنچه در بیرون مدرسه تجربه می‌کنند، خواهند کرد و این دوگانگی و عدم هماهنگی، باعث آسیب‌های آموزشی و تربیتی بعضا جبران‌ناپذیر خواهد شد.

راه علاج این مسئله، ارتباط مستمر و هوشمندانه خانواده و مدرسه برای پرورش کودک و نوجوان در مسیر زندگی است.

* خانواده و مدرسه؛ دو بال تربیت

حمید صفریان، کارشناس مسائل آموزشی درباره اهمیت ارتباط اولیاء و مربیان و تاثیرات آن بر نسل نوجوان می‌گوید: «به طور كلي اكثر پدران و مادران به فعاليت هاي آموزشي فرزندان خود علاقمند بوده و در فراهم ساختن امكانات و تسهيلات لازم براي تحصيلات موفقيت آميز فرزندان خود از هيچ كوششي فروگذار نمي كنند. در واقع هر پدر و مادري خواهان موفقيت فرزندان خويش است. در مسأله تربيت، به ويژه از لحاظ جنبه هاي عمومي اغلب نقش خانواده كمتر از آن است كه انتظار مي رود.شرايط اجتماعي امروز وضعي پيش آورده است كه در مجموع كوشش هاي پدر و مادر، آن تلاش عمده اي كه به هدف مشخص تربيتي متوجه باشد تقريباً جايي ندارد و دستخوش اغماض و بي‌توجهي است. اولياي بعضي از خانواده ها هنوز تصور مي‌كنند كه وظيفه پدر و مادر تهيه امكانات مالي و مادي و تامين نيازهاي اوليه فرزندان است و كار تربيتي را بايستي به مدارس واگذار كرد و با اين نقطه ديد كه مسئله تربيت به مدرسه محول است از مهمترين نيازهاي دوره رشد فرزندان خويش بي توجه مي‌گذرند و احتمالاً به محض مشاهده رفتار نابهنجار در فرزندان خود مدرسه و معلم و ديگر عوامل تربيتي مدارس را مقصر مي‌پندارند».

وی تاکید می‌کند: «تربيت صحيح كودكان و نوجوانان كوشش و همكاري متقابل خانواده و مدرسه را براي شناخت و چاره جويي مسائل روزمره تربيتي ايجاب مي كند. به طوري كه امروزه پيوند مستمر خانه و مدرسه و ارتباط متقابل اولياء و مربيان به عنوان يكي از مهمترين اركان تعليم و تربيت مطرح است. آنجا كه پدر و مادر مسئوليت تربيت فرزند خويش را يكجا به مدرسه محول مي كنند و از آن نيازها و ضرورت هاي تربيتي فرزند خويش كه در چارچوب تربيت عمومي و رسمي نمي گنجد، فارغ هستند و به انتظار نتايج تربيت رسمي، فرصت ها را از دست مي دهند دشواري ها و كمبودهايي پديد مي آيد كه همكاري و همفكري خانواده و مدرسه به موقع و به سادگي مي تواند در جهت رفع آنها مؤثر باشد.»

* چرایی یک ارتباط

شاید عده‌ای معتقد باشند، همین که والدین از کلیت تکالیف و برنامه‌های مدرسه باخبر باشند، کافی است و دیگر لازم نیست خود را دائما درگیر مسائل آموزشی و تربیتی کنند، در حالی که حقیقت چیز دیگری است.

صفریان در این باره می‌گوید: «مدرسه معمولاً به ضرورت هاي تربيت فردي كمتر برخورد مي كند و كمتر مي رسد. چه بسيار ضرورت ها كه در ارتباط با نياز تربيتي يكايك كودكان و نوجوانان درخور توجه هستند و مربي و معلم به آنها برخورد نمي كند. به طوري كه آنها را نميشناسد و تشخيص نمي دهد يا از آنها با چشم پوشي و اغماض مي گذرد و اين خانواده است كه در مقياس محدود مراقبت يا در اثر تماس بيشتر و مستقيم تر روزانه با ويژگي هاي فرزند، به اين نيازها برخورد مي كند و فرزند خود را بهتر مي شناسد. از سوی دیگر، خانواده ها اغلب از هدف ها و رئوس آموزش و پرورش رسمي و ابعاد آن بي اطلاعند و بنابراين ممكن است از نظر مسائل تربيتي مخالف با تربيت رسمي مدرسه اي عمل كنند. اين شيوه زماني تعديل مي شود كه بين مدرسه و خانواده تبادل اطلاع و تجربه معمول باشد و جنبه فردي تربيت را با همفكري متقابل شناسايي كنند و به چاره جويي نقص ها و كمبودها بپردازند».

به گفته این کارشناس، «همكاري خانه و مدرسه معلم را در شناخت مسائل ياري مي دهد و جنبه كلي روش ها و مقاصد تربيت عمومي را با ضرورت هاي عيني تربيت فرد هماهنگ مي كند. شناسايي كودكان و نوجوانان مستلزم آگاه بودن مربي به آن خصوصيات فكري و عاطفي و رفتاري كودك است كه در مدرسه ظاهر نمي شوند و از شرايط خانوادگي نشأت مي گيرند يا فقط در خانه و در ارتباط با محيط خانوادگي مجال ظهور و رشد دارند. براي مربي و معلم نيز در مسئله تربيت و تعليم گاه و بيگاه مسائلي پيش مي آيد كه چاره جويي آنها مستلزم آگاهي از علت هايي است كه از شرايط خانوادگي ناشي مي شوند».

* چند توصیه

کارشناسان، برای بهتر ثمر دادن تلاش‌های پدر و مادر در فرایند تعلیم و تربیت، چند توصیه مطرح کرده‌اند؛

- وقتي فرزندتان سخت‌كوشي مي‌كند و نمره خوبي يا موفقيتي را به دست مي‌آورد خوشحالي خود را به او نشان دهيد و بگوييد كه به او افتخار مي‌كنيد. به او درمواقع مقتضي پاداش دهيد و همواره مشوق او باشيد.اگر فرزند شما با وجود تلاشي كه انجام داده موفقيت خوبي كسب نكرد به او برچسب نامناسب نزنيد؛ بچه‌هايي كه برچسب كودن و كم‌هوش مي‌خورند معمولاً به همين شيوه هم عمل خواهند كرد.

- ارزش‌هاي مناسب را به فرزندتان تعليم دهيد. هر خانواده‌اي ارزش‌هاي شخصي، مذهبي و فرهنگي خود را دارد اما با اين حساب ارزش‌هاي ديگري هم وجود دارد كه متعلق به همگان است مانند درستكار بودن، احترام به ديگران، مهربان بودن و ... اين ارزش‌ها را در فرزندتان دروني كنيد. حامد کرمانی‌زاده